بررسی میزان مقاومت به شوری در لاینهای موتانت گندم رقم طبسی

چکیده : به منظور بررسی و مطالعه اثرات شوری بر صفات رشدی و فیزیولوژیکی گندم رقم طبسی و سه لاین جهش یافته آن، آزمایشی در دو مرحله به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در سال 88- 1387 در پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی کرج اجرا گردید. مرحله اول شامل قرار دادن بذور ژنوتیپهای گندم (طبسی، t-67-60، t-66-58-8، (t-65-7-1 در معرض سه سطح شوری و شاهد ((آب آبیاری با هدایت الکتریکی 7/0 ) ،5 ، 10 و 15 دسی زیمنس بر متر) بود که در آزمایشگاه و در پتری دیش انجام گرفت. شوری کلیه صفات مورد آزمایش از جمله سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، طول برگ اولیه و ریشه چه و وزن خشک ریشه چه را کاهش داد اما در وزن خشک برگ اولیه تغییر معنی دار مشاهده نشد. مرحله دوم آزمایش در گلخانه ودر گلدانهای پلاستیکی به قطر دهانه 25 سانتیمتر پر شده از خاک مزرعه با ترکیب (رس 30%و سیلت29%و شن41%) و با همان تیمارهای مرحله قبل در مرحله برداشت انجام گردید. در این مرحله با اعمال شوری با آب ابیاری با هدایت الکتریکی 15 دسی زیمنس جوانه زنی صورت نگرفت و این سطح شوری از آزمایش حذف شد. سطوح مختلف شوری، صفات رشدی شامل طول، سطح و تعداد برگ، طول ساقه، ریشه، سنبله، وزن تر و وزن خشک و محتوی نسبی آب گیاه و وزن هزار دانه را در تمامی ژنوتیپها کاهش داد و در مورد صفات رویشی عملکرد شاهد بهتر از سایر ژنوتیپها بود. همینطور در بررسیهای فیزیولوژیکی مقدار کلروفیل کل و پتاسیم و پروتئین دانه تحت تاثیر تنش شوری کاهش نشان دادند ولی میزان پرولین، میزان پروتئین برگ ، میزان کاروتنوئیدها، فعالیت آنزیمها و میزان سدیم و میزان مالون د آلدئید افزایش معنی داری مشاهده شد. با این بررسیها عملکرد ژنوتیپ t-66-58-8 بهتر از سایر جهش یافته ها بود و مقاومت بیشتری نسبت به شوری نشان داد.